T51

Sportbeleid en activering

T52

Sportaccommodaties

T53

Cultuurpresentatie, cultuurproductie en cultuurparticipatie

T54

Musea

T55

Cultureel erfgoed

T56

Media

T57

Openbaar groen en (openlucht) recreatie

Eind 2017 is de vernieuwing van Musis vrijwel voltooid na ruim 2,5 jaar van intensieve ver- en nieuwbouw. De opening is begin 2018. Dit is belangrijk voor de stad Arnhem als cultureel centrum in de regio en geeft daarmee verdere invulling aan de ambities van de raad in het cultuurdomein. Het resultaat is prachtig en veelbelovend en biedt MSA daarmee een goede uitgangspositie voor de toekomst.
In juli 2017 is de gemeenteraad geïnformeerd over de voortgang van de werkzaamheden en de verwachtingen met betrekking tot het (financieel) eindresultaat. Aan het eind van het jaar waren de bemiddelingsgesprekken met de aannemer over de hoogte van het meer- en minderwerk nog niet afgerond. In het eerste kwartaal van 2018 wordt herover duidelijkheid verwacht.

Per brief heeft de directie van het Stadstheater in januari 2017 aangegeven dat een stand alone renovatie van het Stadstheater in hun ogen geen toekomst heeft. Verzocht is om met de huisgezelschappen helder te krijgen of naast samenwerken, samenwonen ook zinvol kan zijn. Binnen de kaders van het ambitiedocument Lauwersgracht zijn daarover gesprekken gevoerd. De samenwerking is inmiddels geïntensiveerd en alle partijen geven aan een voorkeur te hebben voor een scenario van samenwonen.
Begin 2018 wordt daarover verder gesproken om met meer concrete voorstellen te kunnen komen.

De nieuwbouw ligt op koers. Oplevering is in maart 2018 voorzien.

Met Rozet is toegewerkt naar één subsidierelatie met ingang van 2018 gebaseerd op het strategisch plan 2018-2020 van de Stichting Rozet: springplank voor de stad. Hierin omschrijft de stichting Rozet haar missie voor de jaren 2018-2020 als volgt: "Rozet is de springplank voor de stad Arnhem. Voor iedere bewoner van de stad en daarbuiten die dat wil en nodig heeft. Rozet maakt taal, kunst en erfgoed toegankelijk en maakt persoonlijke groei mogelijk. Rozet versterkt daarmee het hart van de Arnhemse samenleving." Dit sluit aan bij de waarde die Rozet voor de stad heeft, niet alleen op het gebied van kunst en cultuur, maar ook ten aanzien van de sociaaleconomische ontwikkeling van de stad.

State of Fashion is - door de stichting die ook eens in de vier jaar Sonsbeek organiseert - voorbereid en zal vanaf 1 juni 2018 plaatsvinden. Hoofdlocatie is de Melkfabriek. Het thema 'Searching for the New Luxury' verkent nieuwe definities van luxe als antwoord op urgente ecologische en sociale vragen: minder afval en minder vervuiling, meer gelijkheid, welzijn en inclusiviteit. Er wordt samengewerkt in de modepiramide met het jaarlijkse Fashion & Design Festival en de strategische partners Museum Arnhem en ArtEZ.

In 2017 zijn diverse cultuurhistorische waarden behouden dan wel versterkt. Enkele voorbeelden zijn:

• continuering van de Archeohotspot en de inzet daarvan tijdens opgravingen in de zuidelijke binnenstad (Kerkplein, Eusebiuskerk);
• oude, opgegraven bakstenen van de Jansbeek en stadsmuur (Rozet) zijn hergebruikt in de loop van de nieuwe Jansbeek. In relatie hiermee zijn archeologische vondsten en ondersteuning aan Rozet geleverd voor een tentoonstelling over de Jansbeek;
• er zijn daarnaast bijdragen geleverd aan de Dag van de Arnhemse Geschiedenis en de Open Monumenten Dag. Ook zijn er diverse lezingen vertegenwoordigd en zijn er meerdere archeologische publicaties geschreven;
• Hommelseweg 9: dit vervallen pand is herbestemd en gerestaureerd. In het voormalige De Gruyter-pand komen appartementen;
• Betuwestraat 13: de eigenaar van dit pand wilde een nieuwe veranda in oude stijl herbouwen. Dit traject is intensief begeleid met advies. Door de herbouw wordt de historiciteit van het monument benadrukt en versterkt, evenals het straatbeeld.

Behoud en versterking van cultuurhistorische waarden behoort tot het dagelijkse werk van de erfgoeddeskundigen.

Met bewegen en sporten een actieve en gezonde leefstijl bevorderen is een belangrijke ontwikkeling zowel in Arnhem als op landelijk niveau en sluit aan bij de nieuwe visie op gezondheid. In 2017 zijn, regelmatig in combinatie met leefstijl- en voedingsadviezen, beweeg- en sportactiviteiten ingezet. Hiermee is beoogd gezondheid zowel in preventieve als in curatieve zin te bevorderen. Er is zowel wijkgericht als stedelijk ingezet op de activering van een gezonde leefstijl door het mogelijk te maken om op allerlei manieren te bewegen en te sporten. Ge- en ongeorganiseerd, bij een sportvereniging of een commerciële aanbieder, in de openbare ruimte of in een accommodatie, individueel of in teamverband: in Arnhem is het aanwezig.

Aangezien het voetbal in Arnhem een terugloop kent, is ingezet op ondersteuning en versterking van de voetbalverenigingen. Het project verloopt in samenwerking met tal van andere partijen en loopt door in 2018.
In 2017 is door Sportbedrijf Arnhem over de uitkomsten van de verenigingsmonitor gerapporteerd. De grote lijn in het verhaal is dat de kwaliteit en de continuïteit van de verenigingen is gestegen en er meer gezonde verenigingen zijn. Het vrijwilligersbeleid en sportiviteit & respect blijven een aandachtspunt. Inzet ten behoeve van het Veilig Sport Klimaat is gecontinueerd en gezien de rapportage van de commissie De Vries ook zeker nodig.
Door het Mulier Instituut is in beeld gebracht hoeveel openbare ruimte er in Arnhem geschikt en beschikbaar is om in te bewegen en te sporten en welke behoefte er onder de Arnhemmers bestaat aan buitensportmogelijkheden en -accommodaties. De opgaven en kansen in de openbare ruimte zijn met inhoudelijke deskundigen van de kernorganisatie en de teams leefomgeving besproken. De resultaten zullen in 2018 worden gepresenteerd.

Naar analogie van de studentensportkaart is de bedrijfssportkaart geïntroduceerd.
Op evenementengebied is echt progressie gemaakt. Met de provincie Gelderland, Apeldoorn, Ede en Nijmegen wordt actief afgestemd en geworven en een kalender voor sportevenementen beheerd. De Vereniging Sport en Gemeenten (VSG) organiseerde in Sonsbeekpark haar jaarlijkse congres, met dit jaar heel toepasselijk het thema: bewegen en sporten in de buitenruimte.

Met het vaststellen van het masterplan is een nieuwe stap gezet met de ontwikkeling van het gebied.

Met het opstellen van het bestemmingsplan is een nieuwe stap gezet voor de herbestemming van kamp Koningsweg; vaststelling wordt verwacht in 2018.

De uitvoeringsagenda Dierenwelzijn is een dynamische agenda. In het eerste jaar zijn vier nieuwe thema’s binnen dierenwelzijn opgepakt naar aanleiding van actualiteiten en vragen uit de stad. De voortgang van bestaande en nieuwe punten wordt jaarlijks gemonitord.

Het bestemmingsplan Facetplan groen en bomen is opgesteld om die delen van de groene hoofdstructuur die nog geen passende groenbestemming hebben, van een passende planologische bescherming te voorzien.
De concept groenvisie 2017-2035 is opgesteld en in procedure gebracht. Een brede groep belanghebbenden heeft inbreng geleverd. De agenda stadslandbouw is opgesteld (zie circulaire stad).
Instellingen werken aan actualisering van masterplannen voor actualisering van het bestemmingsplan buitengebied. Ontwikkeling met behoud van het groene karakter is daarbij een belangrijk aandachtspunt.
Bij het NOM wordt gewerkt aan de verduidelijking van groen areaal bij museale collectie en het landschappelijke raamwerk.
Voor de uitbreiding van Moscowa is begonnen met de aanleg van nieuwe grafvelden.
Voor Malburgen is input geleverd voor de actualisering van de ontheffing flora- en faunawet vanwege de nieuwe wet natuur.
In Presikhaaf is gestart met de aanleg van een ecologische parkzone langs het spoor naar Zwolle.
De herinrichting van het singelpark bij Musis maakt het mogelijk evenementen direct in de schil rond het gebouw te concentreren. Daardoor kan schade aan het Lauwerspark worden voorkomen.
Bij de IJsellaan is een nieuwe laanstructuur aangeplant.

Netwerk Groen Arnhem en Arnhem klimaatbestendig:

• het netwerk Groen Arnhem bevordert de meerwaarde van het Arnhemse groen en ondersteunt initiatieven in de realisatie van hun groene wensen. Het netwerk heeft bijeenkomsten belegd om vergroenen van de stad en de klimaatbestendige stad voor het voetlicht te brengen. Ook via periodieke nieuwsbrieven worden actualiteiten onder de aandacht gebracht;
• het Platform Arnhem Klimaatbestendig, waarin het Netwerk Groen Arnhem participeert, richt zich specifiek op het vergroten van de bewustwording van inwoners en het zodoende aanzetten tot het nemen van maatregelen in het klimaatbestendig maken van de stad.

Er zijn verschillende initiatieven die bijdragen aan het verminderen van de hitteplekken in de stad. In de prestaties onder taakveld 57 zijn deze verder uitgewerkt.

Stadslandbouw
De visie Stadslandbouw en regionaal voedsel 2017 is in samenspraak met het Kernteam Stadslandbouw (vertegenwoordigers
van Groen Arnhem, CASA, Kweekland, buurtinitiatieven, Natuurcentrum Arnhem, Van Hall Larenstein en
Wageningen UR) opgesteld en aangeboden aan de raad. Verdere uitwerking en concretisering zal plaatsvinden binnen het Veranderprogramma Circulair Arnhem. Er is onder andere ingezet op:

• enkele tientallen buurtinitiatieven die met subsidie zijn ondersteund;
• ondersteuning van basisscholen door Natuurcentrum Arnhem bij het inrichten van moestuinen;
• een coördinerende rol binnen projectteam Voedselregio Rijn IJssel Linge.

De fitnorm wordt niet gemeten, wel de sportparticipatie en de beweegnorm. Met name aan de beweegnorm wordt de laatste jaren veel waarde gehecht, aangezien gebleken is dat een te grote groep mensen deze beweegnorm niet haalt. Voldoende bewegen, dat doe je als je de beweegrichtlijn hanteert, vormt een belangrijke bijdrage aan de lichamelijke- en geestelijke gezondheid van Arnhemmers.

In het najaar van 2017 zijn er nieuwe beweegrichtlijnen opgesteld door het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu). Uitgaande van deze richtlijn is de conclusie dat van de doelgroep 15 jaar en ouder, 79% minstens 150 minuten per week matig intensief beweegt en 67% minstens tweemaal per week spier- en botversterkende activiteiten uitvoert. Door deze nieuwe richtlijn kan er geen vergelijking worden gemaakt met eerdere jaren.

In het najaar van 2017 hebben sportvragen onderdeel uitgemaakt van de Enquête Leefbaarheid en Veiligheid onder Arnhemmers van 15 jaar en ouder. De sportparticipatie onder deze doelgroep is sinds 2015 gestegen van 62% naar 64%.

In 2017 is geen klanttevredenheidsonderzoek uitgevoerd.

Voor de nieuwbouw van zwembad Valkenhuizen is de aanbesteding voorbereid. Eind 2017 is zwembad Valkenhuizen in verband met asbestsanering ongeveer twee maanden gesloten geweest. Om het gebrek aan zwemwater op dat moment zoveel mogelijk te compenseren, is door de vaste gebruikers van zwembad Valkenhuizen gebruik gemaakt van andere zwembaden.
Ondanks de asbestsanering waren er in 2017 getotaliseerd toch nog 351.000 bezoekers in de binnenbaden.

Door het Mulier Instituut is in beeld gebracht hoeveel openbare ruimte er in Arnhem geschikt en beschikbaar is om in te bewegen en te sporten en welke behoefte er onder de Arnhemmers bestaat aan buitensportmogelijkheden en -accommodaties. De opgaven en kansen in de openbare ruimte zijn met inhoudelijke deskundigen van de kernorganisatie en de teams leefomgeving besproken. De resultaten worden in 2018 in een nota gepresenteerd.

In 2017 is geen klanttevredenheidsonderzoek uitgevoerd.

Het bezettingspercentage buitensportaccommodaties is 91%.

In 2017 is geen klanttevredenheidsonderzoek uitgevoerd.

Het bezettingspercentage van de sporthallen is 76%.
In verband met de naderende sluiting van sporthal Kermisland zijn diverse gesprekken met de gebruikers gevoerd om de situatie toe te lichten, wensen te inventariseren en oplossingsrichtingen te bespreken. Om na deze sluiting te voorzien in de onderwijsbehoefte bewegingsonderwijs is gewerkt aan de planvorming voor twee nieuwe sporthallen in Presikhaaf.
Voor het gymnastieklokaal aan de Fluitekruidstraat is een inloop voor bewoners georganiseerd, de planvorming is nagenoeg afgerond.

In het kader van de vorming van het Popplatform Arnhem, zijn Luxor Live, Jacobiberg en Willemeen een verdere samenwerking aangegaan (samenwerking met Huis van Puck is in dit kader niet meer relevant).

Met ingang van 2017 is er één subsidierelatie met de stichting Sonsbeek & State of Fashion die tweejaarlijks een groot cultureel evenement in Arnhem organiseert. Sonsbeek heeft in 2016 een geslaagde editie achter de rug, in 2018 vindt State of Fashion plaats en in 2020 de volgende editie van Sonsbeek.

Raad is met brief in mei 2017 geïnformeerd over stand van zaken en effecten herstelplan.

Oplevering is in maart 2018.

Eind 2017 is de vernieuwing van Musis vrijwel voltooid na ruim 2,5 jaar van intensieve ver- en nieuwbouw. De opening is begin 2018. Dit is belangrijk voor de stad Arnhem als cultureel centrum in de regio en geeft daarmee verdere invulling aan de ambities van de raad in het cultuurdomein. Het resultaat is prachtig en veelbelovend en biedt MSA daarmee een goede uitgangspositie voor de toekomst.
In juli 2017 is de gemeenteraad geïnformeerd over de voortgang van de werkzaamheden en de verwachtingen met betrekking tot het (financieel) eindresultaat. Aan het eind van het jaar waren de bemiddelingsgesprekken met de aannemer over de hoogte van het meer- en minderwerk nog niet afgerond. In het eerste kwartaal van 2018 wordt herover duidelijkheid verwacht.

Ondanks het feit dat Museum Arnhem geen volledig jaar geopend is geweest, hebben meer dan 60.000 bezoekers het museum bezocht. Na de Slotmanifestatie sloot Museum Arnhem op 19 november 2017 zijn deuren tijdelijk voor het publiek. Dat is nodig om de voorbereidingen te treffen voor de bouw van de nieuwe vleugel die ontworpen is door Benthem Crouwel Architects. Het museum heeft educatie hoog in het vaandel staan, wat zorgde voor meer bezoek van scholen, leerlingen en workshopdeelnemers. In 2017 brachten totaal ruim 13.500 educatiedeelnemers een bezoek aan het museum. Dat is een stijging van 8% ten opzichte van vorig jaar en 64% ten opzichte van 2015, voordat het nieuwe educatiebeleid werd ingevoerd.

De Erfgoedagenda is in 2017 door het college vastgesteld. Omdat de Erfgoedagenda geen nieuw beleid betreft maar een herijking van de activiteiten voor de periode 2017-2019, is de agenda niet voor vaststelling aan de raad voorgelegd. De raad is wel geïnformeerd. De Erfgoedverordening is eveneens in 2017 vastgesteld, door college en raad. De vaststelling ging samen met de benoeming van drie commissieleden voor Team Welstand en Monumenten.

Omdat zich de mogelijkheid voordeed om de depots van Museum Arnhem en het archeologiedepot te combineren, is de regionale koers verlaten en werken Museum Arnhem en het archeologiedepot samen met betrekking tot een gemeenschappelijk depot. Beide depots komen onder de nieuw te bouwen vleugel van Museum Arnhem. Wel is de invulling afwijkend: geen regionaal depot maar een depot voor de Arnhemse 'instellingen' Museum Arnhem en het archeologiedepot. In 2020 is de verhuizing van het archeologiedepot gepland; de bouw wordt nu aanbesteed.

RTV Arnhem is bezig met het professionaliseren van haar organisaties en slaagt er steeds beter in een derde geldstroom aan te boren.

Bezuiniging provinciale subsidie is komen te vervallen. Huidige samenwerking wordt gecontinueerd.

Met de stichting Rozet is - sinds de bestuurlijke fusie van Bibliotheek Arnhem en Kunstbedrijf Arnhem in augustus 2016 - toegewerkt naar één subsidierelatie met ingang van 1 januari 2018, gebaseerd op het strategisch plan 2018-2020 van de stichting Rozet: springplank van de stad.

De monitoring laat zien dat er reeds veel bereikt is in het eerste jaar na vaststelling van de uitvoeringsagenda. De actiepunten zijn in samenwerking met diverse partners in de stad opgepakt. Er zijn 11 actiepunten afgerond. Er zijn 14 actiepunten opgestart, waarvan er enkele bijna zijn afgerond. Er zijn vier actiepunten die nog niet zijn opgepakt. Er zijn vier nieuwe thema’s binnen dierenwelzijn opgepakt naar aanleiding van actualiteiten en vragen uit de stad.

Samen met het team leefomgeving is Waterspeekplek Spelderveld in 2017 voorbereid. Deze wordt in 2018 gerealiseerd.

De doelstelling is behaald. Zie paragraaf kapitaalgoederen voor de uitgevoerde onderhoudswerkzaamheden.

Op verschillende plaatsen in de stad is groot onderhoud uitgevoerd.

Samen met het Gelders Landschap is het deel van de laanbeplanting van de Schelmseweg tussen de Bakenbergseweg en Amsterdamseweg vervangen. Laanbomen Elzenlaan bij het Gelredome zijn vervangen.

Opgepakt is de verkenning voor vergroening van de van Muijlwijkstraat in combinatie met de aanpak wateroverlast.

In 2017 is met bijdragen vanuit de subsidieregeling een eerste grote stap gezet in het vergroenen van de binnenstad. Met bijdragen vanuit het Platform Binnenstad Arnhem en het bewonersplatform Arnhem6811 zijn in totaal95 groene elementen toegevoegd: bomen en struiken in grote bakken, groen langs gevels en geveltuintjes.
Door de stichting Arnhemse bedrijventerreinen zijn voor al hun open bedrijventerreinen visies opgesteld, gericht op het verbeteren van het vestigingsklimaat en (feitelijke) klimaat. Vooruitstrevende visies waarvoor eind 2017 de eerste financiële bijdragen zijn verleend vanuit de subsidieregeling en die vragen om een langjarige afstemming over financiële bijdragen.
In 2017 is ook de voorbereiding gestart van het vergroenen van de Passerelle in Kronenburg. Realisatie wordt voorzien voor 2018.

De nieuwe Jansbeek in de binnenstad zal een bijdrage leveren aan het verminderen van de opwarming van de binnenstad. Er is een prijsvraag gehouden om het belang van verticaal groen en het vergroenen van gevels in de eigen leefomgeving te stimuleren: vergroening van de gevels van de gymzaal Rietebeek aan de Blekerstraat in samenwerking met bewoners en buurtgroenbedrijf Spijkerkwartier en basisschool De Sterrenkring.

Het areaal bossen en natuurterreinen en stadsparken is ten opzichte van 2016 niet gewijzigd. Het areaal wijkgroen is 3 ha toegenomen, door toevoegingen van wijkgroen in Schuytgraaf.

De actualisering van de waardevolle bomenlijst is vertraagd en in 2017 niet afgerond; dat gebeurt in 2018.

De laatste monitoring ronde, in het kader van de deregulering, naar het groene karakter van de wijken is versneld uitgevoerd. De kap van bomen op particulier terrein vlakt af. De doorgroei van bestaande bomen draagt inmiddels bij aan behoud van het groene karakter. Met deze opname is de monitoring deregulering afgerond.

Naast aanleg van onderdelen van de basisinrichting, is vooral de toekomstige eigendomssituatie onderwerp van gesprek geweest.

Met stakeholders, initiatiefnemers, omringende gemeenten en provincie wordt de aanpak voorbereid in het kader van herinneringstoerisme en Gelders Arcadië.

Voor dit gebied is het bestemmingsplan opgesteld. De eerste natuurmaatregelen zijn gerealiseerd.

De kaderstellende nota is uitgewerkt in een masterplan en op18 december 2017 vastgesteld.

Sportbedrijf Arnhem

Op samenlevingszaken sport en opvoeding is een minder groot nadeel behaald dan van tevoren verwacht, € 0,9 miljoen in plaats van € 1,1 miljoen.

Asbest Valkenhuizen

Dit nadeel betreft de gemaakte kosten voor sanering en aanvullende herstelwerkzaamheden als gevolg van asbest in het zwembad Valkenhuizen. De kosten worden gedekt door een onttrekking uit de BR Vastgoed in overeenstemming met het doel van deze reserve.

Technische installaties

Er waren in 2017 noodzakelijke werkzaamheden nodig aan de technische installaties van Olympus 29, De Pas 44 en Brabantweg 115. De kosten worden gedekt door een onttrekking uit de BR Vastgoed in overeenstemming met het doel van deze reserve.

Vrijval voorziening frictiekosten Kunstbedrijf

Dit voordelig resultaat bestaat uit een vrijval van circa € 519.000 uit de voorziening frictiekosten Kunstbedrijf, omdat minder kosten zijn gemaakt dan van tevoren voorzien. Dit wordt verrekend met de BR Bedrijfsvoering.

Vrijval voorziening asbest Musis

Dit voordelig resultaat bestaat uit een vrijval van circa € 205.000 uit de voorziening asbest Musis na actuele bijstelling.

Groenfondsprojecten

Dit voordeel is ontstaan door lagere lasten binnen de Groenfondsprojecten. Een groot deel van deze groenfondsprojecten is niet afgerond in 2017 en zal in 2018 verder door lopen. Het voordeel is om die reden toegevoegd aan de BR Groenfonds voor toekomstige inzet in overeenstemming met de doelstelling van deze BR.

Planningsaanpassing grootonderhoudprojecten Groen en Bomen

Dit voordeel is ontstaan door een aangepaste planning voor de uitvoering van grootonderhoud-projecten Groen en Bomen. Dit voordeel wordt toegevoegd aan de BR Groot onderhoud en vervanging Openbare Ruimte voor toekomstige inzet in overeenstemming met de doelstelling van deze BR.

Tariefstijgingen aanbestedingen wijkonderhoud

Er is gebleken dat sprake is van structurele tariefstijgingen bij de aanbestedingen voor het wijkonderhoud die nog niet in de begroting van 2017 konden worden meegenomen.