Wijksturing in uitvoering | Jaarverslag 2017

Opgave en ambitie

De uitdagingen voor de gemeente Arnhem om met een groeiend takenpakket en krimpende budgetten te komen tot effectieve uitvoering en efficiënte besteding van middelen. Veranderde opvattingen over burgerkracht en burgerparticipatie leiden tot een andere verhouding en verdeling van verantwoordelijkheden tussen overheid en burger. Inzicht en kracht van burgers worden maatgevend voor gemeentelijk handelen. Het is geweldig als bewoners en organisaties zelf het initiatief nemen.
De overheid moet loslaten en vertrouwen geven aan de burgers. Dit vraagt om een forse cultuuromslag op de eerste plaats bij de gemeente, maar ook bij burgers, bedrijven en instellingen.
Frontlijnsturing op wijkgerelateerde budgetten maakt een betere en efficiëntere besteding van middelen mogelijk. In de Arnhemse wijken (georganiseerd naar 8 gebieden) worden medewerkers van de gemeente verbonden aan de gebieden om samen met burgers en bedrijven vorm te geven aan de uitvoering van het beleid in de betreffende wijken. De wijkteams zijn bevoegd tot het fiatteren van uitgaven op hun domein. Hiermee geven zij richting aan grote delen van de gemeentelijke begroting.

Aanpak 2017

Het in beeld brengen wat de opgaven zijn die inwoners zien in hun directe woon- en leefomgeving, deze opgaven vertalen in opdrachten die door de 'kernorganisatie' worden uitgevoerd.
De wijkteams worden gevraagd bijzondere aandacht te besteden aan het terugdringen van schuldenproblematiek van gezinnen.
Een organisatie neerzetten die in onderlinge verbinding, vraaggericht en op maat kan werken aan de kwaliteit van de woon-, en leefomgeving in de wijken.
De wijkteams leggen verbinding met professionals in de wijk, zoals scholen.
Samenwerking tussen de sociale wijkteams en de teams leefomgeving om optimale kwaliteit en rendement van menskracht en middelen te realiseren.
Versterking van de algemene voorzieningen teneinde het beroep op de specialistische voorzieningen terug te brengen.
Een bijdrage leveren aan het zelf organiserend vermogen van Arnhemmers.

In onderstaand overzicht wordt de onderlinge samenhang van deze veranderopgave met de reguliere opgaven getoond. Voor de betekenis van de codering: zie Overzicht codering reguliere programma's en taakvelden in het onderdeel OVERIGEN.

Deze veranderopgave is van invloed op alle wijkprogramma's en reguliere opgaven in de programma's Stad.
R0 Algemeen bestuur en publieke dienstverlening
R1 Veiligheid
R2 Verkeer, vervoer en waterstaat
R4 Educatie
R5 Cultuur, sport en recreatie
R6 Participatie en maatschappelijke ondersteuning
R7 Gezondheid en milieu
R8 Wonen en ruimt
R9 Financiën en bedrijfsvoering

Wijksturing in uitvoering

Wijkopgaven in beeld; vertaald naar uitvoering
De wijkteams leefomgeving zijn conform opdracht in de wijken aan de slag gegaan om de goede contacten te leggen en de opgaven in de wijken zoals de bewoners en bedrijven dat zien in beeld te brengen. Met de gemeenteraad, bewoners en bedrijven is in 2017 een aantal thema s vastgesteld, dat als majeur is opgenomen in de wijkactieplannen, die alle wijken in 2017 voor de eerste keer hebben gemaakt.
Samenwerkende wijkteams leefomgeving en sociale wijkteams
De teams zoeken in toenemende mate rondom gezamenlijk aan te pakken thema s de samenwerking. De teams leefomgeving zijn georganiseerd als opdrachtgevers voor de kernorganisatie. De sociale wijkteams zijn uitvoerend en zorgen voor juiste indiceringen voor maatwerkvoorzieningen en gespecialiseerde zorg. Samen hebben zij de opdracht om voor versterking te zorgen van effectieve algemene voorzieningen in de wijken en om dure gespecialiseerde zorg zoveel als mogelijk af te bouwen. Deze opdracht wordt nadrukkelijk als een gezamenlijke verantwoordelijkheid ervaren. In 2017 zijn veel en vaak intensieve contacten gelegd en de wijkplannen zijn mede in relaties tot de sociale wijkteams tot stand gekomen.
Kernorganisatie ingericht op wijksturing
Inzet van Van Wijken Weten is een besluit van de gemeenteraad. Daarmee is wijksturing een van de majeure sturingsinstrumenten geworden van de gemeente Arnhem. De raad heeft een periode van drie jaar vastgesteld om Van Wijken Weten tot volle wasdom te laten komen. De kernorganisatie heeft dit begrotingsjaar goed benut. Van de budgetten is ongeveer 100 miljoen naar de wijken overgeheveld samen met de benodigde mandaten. De wijkteams leggen als opdrachtgevers de opgaven uit de wijken terug aan de kernorganisatie ter realisatie. De bijbehorende budgetten en mandaten worden (tijdelijk) in ondermandaat gegeven. De begroting is inmiddels conform de uitgangspunten van wijksturing ingericht. De kernorganisatie rapporteert aan de raad over de behaalde resultaten. Kernorganisatie en wijkteams hebben in 2017 veel aandacht besteed aan passende samenhang en samenspraak. Hierin zijn grote slagen gemaakt en de komende twee jaren wordt hieraan intensief verder gebouwd.
Versterking algemene voorzieningen in de wijk
Met verwijzing naar het doel Samenwerkende wijkteams leefomgeving en sociale wijkteams.
Zelf organiserend vermogen van Arnhemmers bevorderen
Dit is een van de expliciete uitgangspunten van de werkzaamheden van de wijkteams leefomgeving. Bij alle activiteiten zijn bewoners en hun inbreng leidend en wordt getaxeerd in hoeverre zij de regie over de kwaliteit van hun eigen woon- en leefomgeving (nu al) zelf in de hand kunnen nemen. Inmiddels zijn talloze voorbeelden te noemen van de wijze waarop bewoners zowel in planvorming en voorbereiding, als ook in de operationele uitvoering positie hebben gekregen en genomen.
Terugdringen schuldenproblematiek
Om schulden terug te dringen en vooral te voorkomen is vanuit de wijkteams gestart met het project 'vroeg eropaf'. In dit project hebben meerdere potentiële schuldeisers, waaronder de gemeente zelf, samen met bureau kredietregistratie in Tiel, geëxperimenteerd met een werkwijze, waarin zij samen kijken naar adressen waarop schulden zich lijken op te stapelen. Er waren 777 matches tussen schuldeisers, waarvan 595 meldingen overbleven. Hiervan zijn 448 huishoudens (75%) bereikt, wat landelijk gezien heel veel is. Het experiment blijkt inmiddels meer dan geslaagd en het plan is om het in 2018 structureel te maken. Samenwerking met sociale wijkteams staat hierbij voorop. Opmerkelijk is dat het project in 2017 meerdere keren aandacht heeft gekregen in uiteenlopende landelijke media.