Gemeentebrede risico’s
Uit de bovenstaande tabel blijkt dat de benodigde weerstandscapaciteit voor de gemeentebrede risico’s licht gestegen is ten opzichte van de MJPB 2017-2020 en de Turap 2-2017.
Dit laat de volgende vergelijking zien:
- het risicoprofiel in de MJPB 2017-2020 omvatte 72 risico’s. Dat daalde tot 70 risico’s in de Turap 2-2017 en omvat 72 risico's in het huidige jaarverslag;
- de volgende mutaties in de risico's hebben plaatsgevonden. In het risicoprofiel zijn 14 nieuwe risico’s toegevoegd, 12 risico’s zijn komen te vervallen en 10 risico’s zijn gewijzigd.
Hieronder volgt een korte toelichting op belangrijke nieuwe, vervallen en gewijzigde risico's.
Toelichting
Nieuwe risico’s (+):
- Er zijn 9 nieuwe risico's opgenomen zonder geldgevolg, deze risico's worden verderop in deze paragraaf toegelicht.
Gewijzigde risico's (+):
- Overhead-dekking
Het risico vanminder overhead-dekking als gevolg van marktconforme tarieven voor verzelfstandigde onderdelen en derden was ongekwantificeerd meegenomen. Er is nu meer inzicht in de overhead-dekking die structureel wordt misgelopen. Onderzocht wordt welke mogelijkheden er zijn om prijzen meer marktconform te trekken.
Gewijzigde risico's (-):
- Gemeentefonds
Het risico dat als gevolg van een nieuw Regeerakkoord er structureel minder accres uit het Gemeentefonds zou worden ontvangen is bijgesteld. Het nieuwe regeerakkoord laat meerjarig een stijging zien. Het risico is nu ongekwantificeerd meegenomen.
Vervallen risico’s (-):
- Niet vergoede indexering
Het risico dat jaarlijkse indexering in verband met stijgende prijzen niet wordt gecompenseerd is vervallen. Hiervoor zijn nu middelen in de begroting opgenomen.
In de beleidsnota ‘Weerstandsvermogen en risicomanagement’ zijn afspraken gemaakt over welke risico’s in de beleidscyclus documenten aan de Raad worden gerapporteerd en specifiek worden toegelicht. Het gaat om risico’s met een risicoscore gelijk aan of groter dan 15, de risico’s rechtsboven in de na onderstaande tabel opgenomen risicokaart. Deze risico's worden in onderstaande tabel gerangschikt op risicoscore en “percentage invloed” (mate waarin risico bijdraagt in de totale benodigde weerstandscapaciteit) en nader toegelicht.
Risicogebeurtenis | Kans | Geld | Geld (Max) | Risicoscore | Invloed (%) | Gewijzigd t.o.v. Turap 2-2017 |
De Connectie | ||||||
De begroting van de BVO De Connectie kent een aantal onzekerheden dat een risico vormt: | 4 | 5 | € 3.300.000 | 20 | 12,97% | Gewijzigd |
Overhead-dekking | ||||||
Overhead-dekking | 4 | 5 | € 2.000.000 | 20 | 6,17% | Gewijzigd |
Buig (rechtmatige verstrekkingen) | ||||||
Bij de vaststelling van het vangnet moet rekening gehouden worden met de niet-rechtmatige verstrekkingen die in mindering moeten worden gebracht. Het gevolg hiervan is dat de niet-rechtmatige verstrekkingen voor het eigen risico van de gemeente komen. Met de niet-rechtmatige verstrekkingen is geen rekening gehouden in de meerjarenbegroting. | 4 | 4 | € 1.000.000 | 16 | 3,09% | Ongewijzigd |
BUIG (eigen risico) | ||||||
De BUIG kent een vangnetregeling welke ervoor zorgt dat het maximale eigen risico op de BUIG voor de gemeente wordt beperkt tot maximaal 10% van het BUIG budget. Over de eerste 7,5% (5% in 2018) is sprake van 100% eigen risico, tussen de 7,5% en 12,5% is sprake van 50% eigen risico. Het maximaal eigen risico is berekend op basis van de raming van het BUIG budget 2018 minus het tekort dat in 2018 wordt voorzien en in de meerjarenbegroting is opgenomen. | 4 | 4 | € 650.000 | 16 | 1,99% | Gewijzigd |
Gronddepot Oude Veerweg | ||||||
Mogelijk kan de gemeente Arnhem niet voldoen aan een resterende afnameplicht van 80.000 m3 grond uit het gronddepot aan de Oude Veerweg. Gemeente is met de grondbank de verplichting aangegaan 100.000 m3 grond af te nemen voor project Westervoortsedijk Dijktrace. Uiteindelijk is 20.000 m3 binnen het project toegepast. De bestemming van gronddepot vervalt eind 2018 en bebouwing zal plaatsvinden. Afhankelijk van het kunnen vinden van geschikte toepassingsmogelijkheden voor de grond zal er sprake zijn van kosten van afvoer. | 4 | 4 | € 600.000 | 16 | 1,85% | Ongewijzigd |
Bedrijfsvoering | ||||||
Voor het opvangen van resultaten in de Bedrijfsvoering is de BR Bedrijfsvoering ingericht. Met deze BR moeten resultaten op De Connectie, frictiekosten als gevolg van afbouw formatie overheadafdelingen en andere incidentele afwijkingen op personeel worden opgevangen. Het risico bestaat dat de BR op termijn niet voldoende is c.q. wordt gevoed vanuit te verwachten voordelen van De Connectie. | 3 | 5 | € 5.000.000 | 15 | 16,39% | Ongewijzigd |
Scalabor | ||||||
Afwaarderingsrisico | 3 | 5 | € 3.500.000 | 15 | 7,75% | Ongewijzigd |
Verdeelmodel Beschermd Wonen | ||||||
Verdeelmodel beschermd wonen | 3 | 5 | € 2.000.000 | 15 | 4,39% | Ongewijzigd |
Locatie K7' Arnhem Centraal | ||||||
Het ontwikkelen van deze locatie is zeer complex en omgeven met risico’s rond verwerving van benodigde gronden, omvang uitgeefbaar terrein, parkeervoorzieningen en afzet van gronden met kantoorbestemming. Het risico bestaat dat de kantoorontwikkeling op deze locatie niet wordt gerealiseerd. | 3 | 5 | € 1.480.000 | 15 | 4,34% | Ongewijzigd |
Beschermingsbewind | ||||||
In de MJPB 2018-2021 zijn de aannames van de businesscase Beschermingsbewind/BooM herijkt op basis van ervaring die is opgedaan, het aanbestedingstraject BooM en de Arnhemse trend (afnemende toename) van aantal inwoners in beschermingsbewind. Bijzondere bijstand voor beschermingsbewind is een openeinderegeling. Het risico blijft bestaan dat de aantallen inwoners in beschermingsbewind voor wie bijzondere bijstand wordt verstrekt, hoger zijn dan verwacht. Voor het maximaal risico is met 10% van het budget Beschermingsbewind/BooM gerekend. | 5 | 3 | € 400.000 | 15 | 1,05% | Ongewijzigd |
In de volgende risicokaart zijn de 72 risico’s gerangschikt op basis van risicoscore. In de tabel zijn de risico's met een risicoscore gelijk aan of groter dan 15 en de risico's met invloedpercentage van minimaal 2% benoemd.
Toelichting
Ri sico's zonder geldgevol g
In het risicoprofiel zijn 24 risico's zonder geldgevolg opgenomen. Bij deze risico's, trends en ontwikkelingen is nog niet duidelijk of en in welke mate ze zich zouden kunnen voordoen. Deze risico's worden in het risicoprofiel meegenomen met een risicoscore 0. In het risicoprofiel zijn de volgende 9 nieuwe risico's zonder geldgevolg opgenomen.
- Participatiewet
Op het gebied van de Participatiewet vindt -ondanks decentralisatie- sterke sturing plaats vanuit het rijk (kabinetswijziging) op bijvoorbeeld taaleis, leveren tegenprestatie, loondispensatie. Hierdoor is het mogelijk dat Arnhem in haar uitvoering van de Participatiewet te maken krijgt met aanvullende richtlijnen (en kosten) voor de uitvoering, of de keuze om eventuele consequenties van niet uitvoeren te accepteren.
- Taxatiemethode belastingen
Belastingen is voornemens om over te stappen op een andere methodiek van waarderen. Dit kan leiden tot inconsistentie van waarderingen van vastgoed in het overgangsjaar.
- Asiel en integratie
Arnhem zit voor aantallen statushouders boven de taakstelling rijk voor aantallen statushouders. Het risico bestaat dat er sprake zal zijn van een na-ijl effect van de verhoogde asielinstroom in 2015 en 2016 en zich hierdoor hogere kosten dan begroot kunnen manifesteren op onder meer bijstand, hogere zorg, educatie, huisvesting, gezondheidszorg.
- Krapte op de woningmarkt voor kwetsbare doelgroepen
Ontwikkeling in de stad (Staat van de stad) met betrekking tot wonen zijn de gevolgen van de vergrijzing. Daarnaast, vanuit instellingen het bevorderen van zelfstandig wonen, steeds meer speciale doelgroepen waar woningen voor geregeld moeten worden. Er is sprake van krapte op de woningmarkt. Er is sprake van te weinig woningen voor kwetsbare doelgroepen, dit is een uitdaging voor Arnhem. Risico is de samenhang van gevolgen binnen verschillende programma's.
- Scalabor Overgang onderneming
Indien met betrekking tot WSW of regulier personeel sprake is van overgang van onderneming in verband met overdracht van activiteiten van Presikhaaf Bedrijven naar Scalabor, dan heeft dit mogelijk financiële gevolgen.
- Scalabor Rollen en sturing
Het risico bestaat dat de gemeente Arnhem onvoldoende in staat is om de rollen als eigenaar en opdrachtgever goed in te vullen met het oog op het bewaken van de resultaten van het arbeidsontwikkelbedrijf. Het risico bestaat dat participerende gemeenten weer meer invloed willen hebben in het bedrijfsbeleid waardoor de gewenste eenduidige sturing wordt bemoeilijkt.
- Gemeenschappelijke regeling: Presikhaaf Bedrijven (PHB)
Het risico bestaat dat PHB een beroep doet op gemeenten omdat er geen weerstandsvermogen bij PHB
aanwezig is (= verrekend met frictiekosten ontmanteling).
- Het bedrijfsplan van MSSA
Het meerjarige bedrijfsplan van MSSA biedt onvoldoende perspectief om binnen de huidige budgettaire kaders invulling te geven aan haar culturele opdracht.
- Naheffing omzetbelasting
De gemeente Arnhem loopt in zekere zin een risico inzake naheffing omzetbelasting gelijk aan het voeren van een onderneming. Dit risico wordt nog eens verkleind doordat er een convenant is met de Belastingdienst inzake horizontaal toezicht. Hierin verplicht zich de gemeente Arnhem voldoende beheersmaatregelen te nemen die leiden tot een juiste belastingaangifte omzetbelasting. Niet geheel uitgesloten kan worden dat door wijzigingen van het beleid van de Belastingdienst en een andere invulling van het toezicht er toch een tegenvaller kan ontstaan.
Risico's met invloedpercentage van minimaal 2%
Andere risico’s (< 15 risico-score, maar met invloedpercentage van minimaal 2%) die een belangrijke invloed hebben, zijn:
- Labeling vrije ruimte accres
Als nadere uitwerking van het Regeerakkoord is op 14 februari het Interbestuurlijk Programma (IBP) verschenen. Daarin zijn doelen en resultaten opgenomen die het Rijk in samenwerking met lokale overheden wil realiseren. Het risico bestaat dat de vrije ruimte (het accres gemeentefonds) van gemeenten hier grotendeels voor moet worden ingezet. Dit kan leiden tot knelpunten als de gemeente dit accres ook voor andere doeleinden wil inzetten
(invloedpercentage 6,7%);
- Reorganisatie wachtgeld
Het sociaal plan van de reorganisatie is afgelopen op 31 december 2016. Dit betekent voor een aantal medewerkers ontslag. Er is een voorziening gevormd voor het verwachte wachtgeld dat moet worden betaald, echter de opgebouwde rechten van deze medewerkers zijn hoger, dekking zou uit de BR BV kunnen plaatsvinden, dit is echter onzeker. Derhalve is voor het verschil een risico opgenomen
(invloedpercentage 5,4%);
- Leningen aan gelieerde instellingen
De gemeente Arnhem verstrekt leningen ten behoeve van het realiseren van activiteiten die nauw grenzen aan het gemeentelijke beleid
(invloedpercentage 3,1%);
- Digitaal stelsel omgevingswet (DSO)
Het Rijk en de VNG hebben afgesproken dat gemeenten bijdragen aan de structurele uitvoeringskosten van het digitaal stelsel omgevingswet (DSO). Over de hoogte van de kosten en de wijze van verrekening moet nog nadere besluitvorming plaatsvinden
(invloedpercentage 2,9%);
- BTW straatparkeren
Het risico bestaat dat de gemeente voor het gelegenheid geven tot parkeren op de openbare weg (straatparkeren) BTW moet afdragen
(invloedpercentage 2,2%);
- Brand of brandstichting
Brand of brandstichting aan gemeentelijke eigendommen of waarvoor de gemeente verantwoordelijk is. Daarbij is de gemeente Arnhem aansprakelijk voor het eigen risico van € 500.000 voor brandschades
(invloedpercentage 2,2%).